In mijn vorige blog schreef ik dat long covid voelde als een persoonlijke gezondheidscrisis. “Op zo’n crisis volgt dan vaak ook een persoonlijke transformatie, waarbij mensen zelf op zoek gaan naar de fundamenten van een gezond & gelukkig leven.” Mooi gezegd Dr.ir. van den Bosch! De werkelijkheid is een stuk rauwer maar daardoor niet minder mooi. De afgelopen tijd heb ik de punk-Suzanne weer herontdekt (als tiener speelde ik in een all-grrl-punkbandje zonder ambities). Het is heel bevrijdend als wat je maakt niet door iedereen mooi of interessant gevonden hoeft te worden. Dus deze blog beschrijft de rauwe en soms saaie werkelijkheid van mijn post covid leven >>
“Don’t count the days, make the days count.” ~Muhammad Ali
Opstaan, daar heb ik mezelf lange tijd 1 punt voor gegeven. Ik vond het een hele prestatie om op te staan terwijl ik me, na zo’n 10 tot 12 uur slapen, nog moeier voelde dan de avond daarvoor. Opstaan deed ik voor mijn kinderen en dan ook letterlijk alleen ‘opstaan’. Verder deed ik niets in de vroege ochtend. Ik liep de trap af naar beneden en ging in mijn badjas op de bank zitten met een kop thee. Vanaf die plek keek ik hoe iedereen druk bezig was met ontbijten, broodtrommels en tassen inpakken. Geluiden die daarbij hoorden en het gepraat van man en kinderen zorgden er soms al voor dat ik in een kwartier tijd overprikkeld raakte.
Als mijn man de afwas deed, ‘rats rats’ want hij doet alles snel, dan klonk het voor mij alsof hij vlak voor mijn oren met een lepel op de pannen sloeg. Het geluid van het metaal ging dwars door mijn hersenen heen alsof elk filter ontbrak. In de eerste 14 maanden Post Covid had ik geen filters voor geluid of andere prikkels in de omgeving.
Overprikkeling was voor mij de meest vervelende klacht, omdat het heel beperkend is. Sinds 4 maanden kan ik in ene veel beter tegen prikkels (deze foto’s zijn van april 2022; de bouw koptelefoon heb ik nu niet meer nodig!). Thank God!!
Het omslagpunt kwam toen ik op vakantie ging met mijn gezin, waarbij we 2 keer per dag in een grote eetzaal aten. Daar waren zoveel keukengeluiden dat het leek alsof mijn hersenen toen uit noodzaak(?) nieuwe filters hebben opgebouwd. Wellicht heeft hierbij geholpen dat ik voor deze vakantie gestart was met aspirine slikken (bloedverdunnend omdat je bij long covid vaak micro-stolsels hebt) en ik slikte ook weer lactoferrine (wat beschermt tegen virussen die bij long covid vaak nog levend aanwezig zijn). Daarbij was er die vakantie ook heel veel rust en ontspanning. Dus wat precies de trigger is geweest voor herstel van mijn filters weet ik niet. Wel weet ik dat mijn filters in het begin nog heel pril voelden en inmiddels alweer robuuster.
Douchen vond ik ook een punt waard. Lange tijd was douchen zo’n grote inspanning dat ik op een krukje zat. Later gebruikte ik het krukje alleen bij het afdrogen. En sinds kort kan ik de hele tijd blijven staan. Alleen tijdens het afdrogen ga ik zitten (of doet iedereen dat?). Na het douchen moet ik altijd even liggend rusten. In het begin lag ik na het douchen een half uur uitgeput op bed. Hoe uitgeput kun je zijn na zoiets normaals als douchen? Ik herkende dit alleen van mijn eerste (24 uur durende) bevalling. Daarna waarschuwde de verpleegkundige dat staand douchen te inspannend zou zijn. Ik kon dat toen bijna niet geloven, maar achteraf is dat best logisch na zo’n enorme inspanning. Bij long covid blijft het maar onlogisch voelen. Staan voelt sowieso altijd als een inspanning. Nog steeds verbaast het me dat ik na een kwartier staand koken of een ander klusje, toch écht even moet zitten…
Ontbijt maken, daarvoor gaf ik mezelf ook een punt. Ik doe dat pas rond een uur of half 11 zodat ik sinds mijn vorige maaltijd 16 uur heb gevast. Dit intermittent fasting was een tip van mijn toenmalige bedrijfsarts en heeft bij mij zeker geholpen tegen hersenmist en algehele wazigheid in de ochtend. Het geeft mij ook een goed gevoel dat ik hiermee mijn cellen aanspoor om troep(?) op te ruimen. En ik vind het een groot voordeel dat ik zo langer rustig aan kan doen in de ochtend.
Ondertussen is mijn ochtendritueel al bijna voorbij en heb ik nog steeds ‘niks’ gedaan. Oja, ik doe op advies van mijn ergotherapeut ook elke ochtend een huishoudelijke taak. Ook een punt waard en fijn om iets nuttigs gedaan te hebben. Al doe ik het huishouden nu heel anders dan voorheen. Waar ik voor covid het huishouden even snel tussendoor deed of op zaterdagochtend door het huis vloog, doe ik het huishouden Post Covid nu in dagelijkse taken van 20 minuten. Vaak hou ik na 10 minuten alweer pauze omdat poetsen best vermoeiend is en een draadloze stofzuiger best zwaar!
Een heel waardevol moment in mijn ochtendritueel is koffie drinken met mijn man. Ook zeker een punt waard. Mijn man Max werkt vaak thuis waardoor we rustig koffie kunnen drinken als de kinderen op school zijn. We reflecteren dan vaak op van alles en nog wat.
Deze dagelijkse reflection time is heel belangrijk voor ons allebei. Mijn vader verbaasde zich vroeger al hoeveel Max en ik toch te bespreken hebben (mijn vader was thuis een man van weinig woorden). Na bijna 28 jaar samen met Max raak ik nog steeds geïnspireerd door onze gesprekken <3
Wandelen is ook een punt waard. Elke ochtend rond half 12 maak ik een wandeling door de duinen. Het wandelen heb ik heel rustig opgebouwd (zie vorige blog) tot zo’n 35 tot 40 minuten per wandeling. Soms wandel ik meerdere keren op een dag en haal ik mijn oude doel van 10.000 stappen. Dit is nu geen dagelijks doel. Het is vooral fijn dat wandelen in de natuur heel ontspannend is en bijna altijd goed voelt.
Wandelen door de bergen gaat helaas nog niet. Maar deze zomer zijn we wel met de camper in Zwitsersland geweest, waar we intens genoten hebben van de natuur en machtig mooie bergen.
Foto: in Brienz met een trein de berg op
Ook nu we weer gewoon thuis zijn, kan ik “van elke dag een mooie dag maken” (zoals mijn vader altijd zei) en is er altijd wel wat extra’s waardoor ik mezelf aan het eind van elke dag meestal 8 of 9 punten geef. Dat komt overeen met de cijfers die ik vroeger op school haalde, haha, dus voor mij werkt dat positief!
Waar ik mezelf nog meer punten voor kan geven: yoga, een vriendin bellen, iets leuks doen met de kinderen, koken, in zee duiken, een ademhalingsoefening doen, etc. Dit doe ik niet allemaal dagelijks, maar al deze dingen geven me een goed gevoel en dus een extra punt 🙂
De dag ‘punten geven’ doe ik vaak ’s avonds in bed wanneer ik terugkijk op de dag. Om een uur of 9, half 10 ga ik naar bed omdat mijn energie dan helemaal op is. Sinds ik niet meer overprikkeld raak, heb ik wel het gevoel dat ik alle indrukken van de dag ’s nachts goed kan verwerken. Alleen als er iets stressvols gebeurt, kan ik hier soms dagenlang last van hebben. De bij long covid welbekende terugval. Dit betekent dat mijn klachten dan tijdelijk verergeren en ik nog minder fysieke en mentale inspanning aan kan. Gelukkig heb ik dit soort terugvallen steeds minder.
Na anderhalf jaar post covid ziet mijn leven er nu heel anders uit, en doe ik vooral heel veel dingen niet. Wu Wei, in het ‘niet doen’ vind ik mijn eigen weg.
Gelukkig kan ik ook steeds meer leuke dingen wél doen, zoals met mijn gezin of met mijn zusje & nichtje op pad met onze camper (ik rij alleen nog niet zelf). Ik voel me wel een Happy Camper, ook als ik ‘gewoon aan het leven ben’ thuis in Noordwijk. Hier geniet ik ook van de natuur, mijn familie en vriendinnen (nog steeds van het 90s punk-bandje <3). En ik heb net als de ‘oude Suzanne’ weer behoefte aan creativiteit, avontuur en nieuwe mensen ontmoeten >>
In het Long Covid café in Noordwijk wil ik een ontmoetingsplek creëren voor mensen met langdurige klachten na corona. Het maakt niet uit wat jouw klachten precies zijn. Dat zal bij iedereen net iets anders zijn. Het gaat erom dat je anderen kunt ontmoeten die deels hetzelfde doormaken. Zodat we samen ervaringen kunnen delen. Vanzelfsprekend in een prikkelarme omgeving en zonder verdere verplichtingen. Voel je vrij om te komen en gaan wanneer jij wilt. Iedereen is welkom!
Datum: 21 september, 11:00 – 12:00 uur
Locatie: Wijkvereniging Noord Noortuk in het DPO gebouw, Hoogwakerbosstraat 12 Noordwijk
Aanmelden: suzanne@healti.nl (max. 12 deelnemers per keer)
